بررسی مارکر های پلی مورفیک در خوشه ژنی آلفا گلوبین: d16s3400 و ?psti

چکیده: آلفا تالاسمی یکی از شایع ترین بیماری های وراثتی هموگلوبین است که دارای الگوی توارثی اتوزومی مغلوب می باشد. بر خلاف بتا تالاسمی، شایع ترین علت بیماری حذف های ژنی بوده که منجر به حذف ژن های 1? و 2? در خوشه ژنی آلفا گلوبین می شود. خوشه ژنی آلفا گلوبین و دو ژن 1? و 2? گلوبین با شباهتی بیشتر از 96 درصد، بر روی کروموزوم 16 و موقعیت p13.3 قرار گرفته است. آنالیز پیوستگی و تعیین هاپلوتیپ های گویا، یکی از تکنیک های بررسی بیماری های ژنتیکی و شناسایی ناقلین و تشخیص-های پیش از تولد می باشد. به خاطر حذف های بزرگ و موتاسیون های مرتبط با ژن های آلفا گلوبین، آنالیز مستقیم موتاسیون ها، زمان بر و پرهزینه می باشد. بنابراین روش های غیر مستقیم آنالیز پیوستگی نظیر، rflp و استفاده از مارکر-های str در تشخیص های مولکولی بیماری ها، مورد توجه قرار گرفته اند. برای همین منظور در این مطالعه مارکر های پلی مورف ?psti و d16s3400 انتخاب شدند و ژنوتیپ آن ها در 75 فرد غیرخویشاوند و 25 خانوده 3 نفری (شامل والدین و یک فرزند) در جمعیت ایرانی مشخص گردید. dna، از سلول های هسته دار خونی استخراج گردید. ژنوتیپ افراد با تکنیک pcr بوسیله پرایمرهای اختصاصی و به دنبال آن الکتروفورز بر روی ژل پلی اکریل امید و رنگ امیزی نیترات نقره و تکنیک rflp مشخص گردید. تعداد دقیق تکرارها برای مارکر str بوسیله تعیین توالی مشخص گردید. فراوانی اللی و درجه هتروزیگوسیتی برای افراد غیرخویشاوند با برنامه genepop تخمین زده شد. فراوانی هاپلوتیپی در افراد غیرخویشاوند و خانواده ها به ترتیب با برنامه های کامپیوتری phase و fbat تخمین زده شد. محاسبه عدم تعادل پیوستگی درافراد غیرخویشاوند با برنامه کامپیوتری 2ld انجام گردید. داده ها وجود 7 آلل برای مارکر d16s3400، با فراوانی های12/0، 14/0، 35/0، 14/0 24/0، 11/0 و 15/0 را نشان داد. برای مارکر ?psti ژنوتیپ هموزیگوت +/+ در جمعیت دیده نشد و فراوانی ژنوتیپ هتروزیگوت 17 درصد تخمین زده شد. آنالیز هاپلوتیپ های تخمین زده شده، وجود 5 هاپلوتیپ گویا که هر کدام دارای فراوانی بیشتر از 5 درصد بودند را در جمعیت نشان داد. نتایج آنالیز پیوستگی توسط نرم افزار 2ld، وجود پیوستگی نامتعادل بین دو مارکر را تائید کرد. این نتایج در کنار یکدیگر نشان می دهد که دو مارکر ?psti و d16s3400 به عنوان مارکر های گویا می توانند در آنالیز پیوستگی، شناسایی ناقلین و تشخیص بیماری آلفا تالاسمی در جمعیت ایرانی پیشنهاد شوند.